Wet Huis voor Klokkenluiders

Wet Huis voor Klokkenluiders

Vanaf 1 juli 2016 geldt de wet Huis voor Klokkenluiders, waardoor alle werkgevers met minimaal 50 medewerkers wettelijk verplicht zijn om een protocol melding misstanden te hebben.

De wet Huis voor Klokkenluiders heeft tot doel om de mogelijkheden tot het melden van een vermoeden van een misstand met een maatschappelijk belang door werknemers te verbeteren en de melder beter te beschermen tegen benadeling. De wet voorziet in de oprichting van het Huis voor Klokkenluiders, kortweg het Huis. Het Huis bestaat uit twee gescheiden afdelingen, een afdeling advies en een afdeling onderzoek. Daarnaast zijn werkgevers op grond van de wet verplicht om op een bepaalde manier om te gaan met het melden van een vermoeden van een misstand. Het protocol melding misstanden maakt daar onderdeel van uit.

Wat zijn de belangrijkste regels van deze wet:

• Verbod op benadeling van de melder
• Verplichte meldprocedure voor werkgevers met 50 of meer werknemers
• Een werknemer die via zijn werk in aanraking komt met een vermoeden van een misstand zal bij de afdeling advies van het Huis vertrouwelijk, onafhankelijk en gratis informatie, advies en ondersteuning kunnen inwinnen.
• Een werknemer met een vermoeden van een misstand zal in beginsel eerst een interne melding moeten doen bij zijn werkgever.
• Na de afhandeling van de interne melding, kan de melder een externe melding doen bij de instantie die daarvoor het meest in aanmerking komt. Dat zal in de meeste gevallen een inspectie of toezichthouder zijn, maar dat kan onder omstandigheden ook de afdeling onderzoek van het Huis zijn.
• Wanneer de afdeling onderzoek van het Huis de melding in behandeling neemt, zal deze afdeling het vermoeden van een misstand onderzoeken. Als de afdeling onderzoek vaststelt dat inderdaad sprake is van een misstand met een maatschappelijk belang, zal de afdeling ook kijken naar de oorzaken en de gevolgen van deze misstand.
• Een werknemer die meent dat hij wordt benadeeld in zijn arbeidspositie als gevolg van zijn melding, kan de afdeling onderzoek van het Huis vragen onderzoek te doen naar de wijze waarop de werkgever zich tegenover de melder heeft gedragen.
• De werkgever is in beginsel verplicht volledig en naar waarheid inlichtingen te verstrekken en inzage te geven in de stukken die nodig zijn voor het doen van het onderzoek.
• De afdeling onderzoek van het Huis stelt van het onderzoek een rapport op. Nadat de werkgever en de melder op het concept daarvan hebben kunnen reageren, maakt de afdeling onderzoek het rapport openbaar.

Wat moet het protocol moet minimaal regelen:

Werknemers mogen uiteraard niet zomaar uw bedrijfsgeheimen prijsgeven. Maar soms kan de plicht om te spreken groter zijn dan de plicht om te zwijgen. Door de mogelijkheid om intern misstanden aan de kaak te stellen te (ge)bieden, kan veel ellende voorkomen worden. Een protocol melding misstanden (ook wel ‘klokkenluidersregeling’ genoemd) kan daarbij helpen.

Het protocol moet toegankelijk zijn voor het personeel. De werknemers en leidinggevenden moeten bekend zijn met het bestaan van de regeling en de werking ervan. Het protocol kan apart worden ingevoerd, maar kan ook onderdeel uitmaken van een personeelshandboek of reglement.

Wat moet er in ieder geval in komen te staan:

• dat een intern gemeld vermoeden van een misstand adequaat wordt onderzocht en
• dat – indien het vermoeden juist blijkt – maatregelen worden getroffen om de misstand op te lossen en de schadelijke gevolgen ervan zoveel mogelijk weg te nemen, en
• dat een werknemer die op de juiste wijze een melding doet daadwerkelijk wordt beschermd tegen benadeling binnen de organisatie, en
• dat een goed meldklimaat binnen de organisatie wordt gewaarborgd, zodat signalen over een vermoede misstand ook in de toekomst tijdig op de juiste plaats komen.

Let op! De ondernemingsraad heeft instemmingsrecht over de vaststelling, wijziging en intrekking van het protocol melding misstanden Het is daarom verstandig om de ondernemingsraad in een vroegtijdig stadium te betrekken bij het vaststellen of wijzigen van het protocol.